اقدامات عمومی در درمان مسمومیت های شایع

دنیای اطلاعات: به طور کلی هرگاه سم وارده به بدن به اندازه ای با شد که بتواند اختلال در کار ارگانهای حیاتی ایجاد کند بیمار دچار مسمومیت میشود

مسمومیتها از نظر علت به ۳ دسته تقسیم می شوند

– مسمومیتهای اتفاقی ۴۶%
– مسمومیتهای عمدی ۵۴%
– مسمومیتهای جنای کمتر از ۱%
مسمومیتهای جنایی جدیدا به علت دزدی با استفاده از داروهای خواب آوردر حال افزایش است .
متاسفانه درسالهای اخیردرصد مسمومیتهای عمدی افزایش یافته وبه۲/۵۸ % میرسد.

راههای جذب سم

خوراکی ۷۵% – گزش وپوستی ۳%- تزریقی وآلرژی داروئی ۳/۵ % – استنشاقی ۶%
نامشخص ۴/۳ %.

کمکهای اولیه در مسمومیت ها

بستگی به راه جذب سم دارد .
۱-جذب گوارشی :یکی از راههای موثر در جلوگیری از جذب گوارشی تخلیه سم بوده که با استفاده از تحریک استفراغ بیمار انجام می شود برای این منظور بهتر است به بیمار اب ولرم داد.
۹۰۰سی سی آ ب باعث حا لت تهوع و ۱۵۰۰سی سی قطعا باعث استفراغ می شود.

راههای تحریک استفراغ

– تحریک حلق بوسیله انگشت
– دادن اب نمک ولرم
– دادن محلول سولفات منیز یم.
– دادن شیر : شیر ولرم باعث ایجاد استفراغ مییگردد.علاوه بر ان چون شیرپ.هاش قلیایی دارد.از جذب بعضی از داروها که درپ.اچ اسیدی معده جذب می گردند مانند قرص آهن آسپرین جلوگیری می کند.
منع مصرف شیر ولرم: بعضی از سموم محلول در چر بی اند (نفت و ارگانو فسفره)که دادن شیر می تواند جذب آنها را افزایش دهد..
– شیر سرد: شیر سرد در تمام موارد مسمومیت با مواد سوزاننده مانند: داروی نظافت وایتکس اسید و قلیا کاربرد دارد
*درمسمومیت با قرص برنج(فسفید الومینیوم)مصرف آ ب کنتر اندیکه است.
– شاربن یا شارکول:دادن شاربن “که میتواند ۹۰% سموم را به خود جذب نماید.جهت ایجاد استفراغ انتخابی است.

درمان دارویی برای ایجاد استفراغ

۱)ایپکا – شربت و قطره است.
۲)آمپول آپو مرفین – بصورت تزریقی که درحال حاضر ازاین روش جهت ایجاد استفراغ استفاده نمی شود.
اگر چه وادار کردن بیمار به استفراغ روش منا سبی برای تخلیه سموم از معده میباشد و همچنین در بعضی موارد خطرناک است ومیتواند منجر به مرگ شود.بنابراین در موارد زیر وادار کردن به استفراغ ممنوع است:۱-مواد سوزاننده (اسید- قلیا- وایتکس-نفت-بنزین-تینر…)چانتا(لوله بازکنی)
۲-اختلال هوشیاری ۳-خانمهای حامله بخصوص در ۳ ماهه اول بارداری(منجر به سقط میشود) و سه ماهه اخر بارداری (باعث زایمان زود رس می شود).داروهای تشنج زا و سابقه تشنج.
۴- بیماری قلبی پیشرفته- ۵-گذشت بیش از ۶ ساعت از زمان مسمو میت مگر داروهای که اسپاسم پیلور میدهند.
مانند: آنتی کولی نرژیک ها ،ضد افسردگی های سه حلقه ای، آ تروپین-فنو تیازین ها،هیوسین کلیندیوم سی، تریاک و فنوباربیتال و مپروبامات.
درمواردفوق به استثناء مسمومیت با مواد سوزاننده ونفت بایدبرای سایربیماران سوند معده گذاشته شودوشستشوی معده داده شود.
درمورد نفت اختلاف عقیده وجود دارد،بعضی هاتوصیه میکنند که مسمومیت با نفت را باید سوند معده گذاشت وشستشوداد ولی بعضی ها ،هم مخالفند،آنهاادعا می کنند، چون عبور سوند معده باعث حالت تهوع واستفراغ میشود وممکنه است منجربه آ سپیراسیون شودتوصیه نمکنند.
بنابراین بهتراست در مسمومیتهای خفیف از شستشوی معده خودداری شود،فقط با دادن ملین
ترکیبات نفت راازدستگاه گوارش دفع نمود. درمورد بیمارانیکه اختلال هوشیاری دارند
بعضی هاتوصیه میکنند که برای این بیماران لوله تراشه گذاشته شود. انتوباسیون تراشه دربیمارانیکه که اختلال هوشیاری عمیق (کمای گرید۴ ) داشته باشد ،امکان پذیر است

جذب تنفسی

– بازکردن دروپنجره ها.
– زدن ماسک بااستفاده ازیک دستمال خیس جلوی دهان وبینی
– کشیدن تنفس های کوتاه درمحیط الوده بهنگام خروج بیمارازمحیط الوده.
– قراردادن بیماردرمحیط ازاد با پوزیشن سربه یک طرف جهت جلوگیری از اسپیراسیون ریوی چون مسمومیت با گاز مونواکسید کربن باعث استفراغ واختلال هوشیاری می گردد.. دادن اکسیژن باحداکثرجریان ۱۰ لیتر/ دقیقه.
– درصورت داشتن اختلال هوشیاری انتقال به بیمارستان.

جذب پوستی

در موارد جذب پوستی بایستی پوست بیمار را با آب فشار دار شست.چشم با نرمال سالین رینگرشستشو داده شود.

اقدامات درمانی در درمان مسمومیتها

۱)جلوگیری از جذب سم: که جنبه کمکهای اولیه دارد.وبستگی به راه جذب دارد.
۲) استفاده از آنتی دوت متاسفانه فقط ۵-۶ % داروها و سموم آنتی دوت دارند وبقیه فاقد
آنتی دوت هستند.
۳)تسریع در دفع سم : سموم معمولاً از طریق کلیه ، دستگاه گوارش، تنفس و پوست دفع
می شوند ،اما اکثریت انها دفع کلیوی دارند. برای این منظور باید به بیمارانی که هوشیار
هستند بعد از تخلیه سم مایعات شیرین داد.تا با ایجاد دیورز دفع سم تشدید یابد.
در صورتیکه بیمار بیهوش باشد از سرم درمانی تزریقی استفاده میشود.

**برای این منظوراز چهار نوع دیورز اختصاصی استفاده میشود:

۱)دیورز ساده: یک فرد در حالت عادی۱ سی سی/ کیلو / ساعت ادرار میکند.
ولی دراین روش با انفوزیون مایعات وریدی بیمار تا ۵-۴سی سی / کیلو / ساعت ادرار میکند.
بیمار باید از نظر جذب و دفع الکترولیتها و دیورزکنترل شود.
۲)دیورز قلیایی: برای این منظور مایعات در حد دوز نگهدارنده (سه لیتر در شبانه و روز)
به بیمار انفوزیون می گردد.در هر لیتر سرم ۳-۱ ویال بیکربنات سدیم +۱۰ میلی اکی والان کلرید پتاسیم به ازای هرویال بیکربنات افزوده می گردد.(چون بیکر بنات باعث شیفت پتاسیم به داخل سلول میشود.)

F.A.D:force alkalan diursis

در این روش به بیمارشش لیتر سرم در عرض دوازده ساعت انفوزیون می گردد. (هر۲ساعت یک لیتر) Serum1/3.2/3 1lit + serD/W 5%1lit + ser D/S 1lit
۲Vial NaHCO3 + 5cc kcl به داخل هر لیتراضافه شود.
پس از اتمام فرمول فوق تا۶لیتر تکرار می گردد.
*بیمار حتما باید کنترل جذب و دفع شود و بیماری قلبی-ریوی،کبدی وکلیوی نداشته باشد. همچنین بطور مرتب از نظر غلظت الکترولیتها بخصوصNaو k چک شود.
۴)دیورز اسیدی: در این روش معمولا با اسیدی کردن پ.هاش سرم می توان بعضی از داروها را می توان دفع کرد.مانند ترکیبات امفتا مین ها که داروهای ضد اشتها وترکیباتی که برای دوپینگ کردن استفاده میشود وجود دارد. معمو لا برای ایجاد دیورز از سرمی به نام کلرید امونیم استفاده میشود که در حال حاضر در ایران موجود نبوده ،برای این منظور میتوان ۵-۴امپول ویتامین ث بداخل ۵۰۰ سی سی سرم قندی ریخته وانفوزیون نمود.

دفع گوارشی

دراین روش بعد از شستشوی معده برای تشدید دفع گوارشی یک ملین اسموتیک مانند
سولفات منیزیم ۳۰ گرم در بزرگسالان یا سوربیتول ۲-۱ سی سی / کیلو از محلول ۷۰%به بیمار داده میشود، همراه با شارکول فعال ۱ گرم/ کیلو گرم ذغال فعال شده اکثر سموم را به خود جذب میکند.و ملین ، ترانزیت روده را افزایش داده و از جذب مجدد متابولیتهای فعال بعضی از داروها جلوگیری میکند.

دفع ریوی

بعضی از داروها و سموم مانند گاز مونو اکسید کربن ،نفت و اتانول از طریق ریه می گردد که فقط می توان دفع گاز مونواکسید کربن را از ریه تشدید نمود.برای این منظورباید ۱۰ لیتر / دقیقه اکسیژن به مدت ۴-۳ ساعت به بیمار داده می شود

آخرین راه درمان

آخرین راه درمان، درمان علامتی است بنابراین با علامت درمانی ۶۰-۵۰% مسمومیت ها درمان می گردد.