بیماری نارسایی حاد کبدی Acute liver failure

دنیای اطلاعات: نارسایی حاد کبدی از دست دادن سریع ( طی چند روز یا هفته ) عملکرد کبد می باشد و معمولاً در افرادی که سابقه هیچ گونه بیماری کبدی ندارند، رخ می دهد. نارسایی حاد کبد نسبت به نوع مزمن آن که به آهستگی پیشرفت می کند، کمتر شایع است.

نارسایی حاد کبدی که تحت عنوان نارسایی فولمینانت کبد نیز شناخته می شود، عوارض بسیار جدی اعم از خونریزی بیش از حد و افزایش فشار در مغز به همراه دارد. این شرایط اورژانسی نیازمند بستری شدن در بیمارستان می باشد.
بسته به علت بیماری، گاهی میتوان نارسایی حاد کبد را درمان کرد. اگرچه در بسیاری از شرایط تنها راه درمان پیوند کبد می باشد.

نشانه ها

علائم و نشانه های نارسایی حاد کبد شامل موارد زیر می شود:
– زرد شدن پوست و چشم ها (یرقان)
– درد در ناحیه راست و بالای شکم
– تورم شکم
– تهوع
– استفراغ
– وضع عمومی بد (ضعف)
– سردرگمی
– خواب آلودگی

علت

نارسایی حاد کبدی زمانی رخ می دهد که سلول های کبدی به طور قابل توجهی از بین روند و دیگر قادر به انجام عملکرد خود نباشند. دلایل احتمالی عبارتند از:
– استفاده بیش از حد استامینوفن. خوردن بیش از حد استامینوفن (تیلنول و غیره) شایع ترین علت نارسایی حاد کبد در ایالات متحده می باشد. نارسایی حاد کبد می تواند پس از استعمال دوز بسیار زیادی از استامینوفن، یا بدنبال استفاده بیشتر از دوزهای توصیه شده طی چند روز رخ دهد.
اگر احتمال می دهید که فردی دوز زیادی از استامینوفن مصرف کرده است، وی را به سرعت به اورژانس برسانید و منتظر علائم نارسایی کبد نمانید.
– داروهای نسخه ای. برخی از داروها مانند آنتی بیوتیک ها، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی و ضد تشنج ها می توانند منجر به نارسایی حاد کبد شوند.
– مکمل های گیاهی. داروها و مکمل های گیاهی مانند کاوا، افدرا، عرقچین و پونه مرتبط با نارسایی حاد کبد می باشند.
– هپاتیت یا سایر ویروس ها. هپاتیت A، هپاتیت B و هپاتیت E از دلایل نارسایی حاد کبد به شمار می روند. ویروس های دیگری مثل اپستین بار، سیتومگالو ویروس و ویروس تب خال نیز می توانند منجر به نارسایی حاد کبدی شوند.
– سموم. از جمله سمومی که می تواند منجر به نارسایی حاد کبد شود سم قارچ وحشی آمانیتا فالوئیدس است که گاهی اشتباهاً به عنوان گونه خوراکی خورده می شود.
– بیماری های خود ایمنی. احتمال دارد نارسایی کبد ناشی از هپاتیت خود ایمنی باشد – بیماری که در آن سیستم ایمنی بدن تان بدنبال التهاب و یا صدمه ای سلول های کبدی را از بین می برد.
– بیماری وریدهای کبدی. بیماری های عروق مانند سندروم باد-چیاری می تواند منجر به انسداد در ورید کبدی و درنهایت نارسایی کبد شود.
– سرطان. سرطان خود بافت کبد یا نشأت گرفته از سایر اندام ها یکی از دلایل نارسایی کبد است.
بسیاری از موارد نارسایی کبدی بدون دلیل مشخصی اتفاق می افتند.

عوارض

از عوارض نارسایی حاد کبد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
– وجود مایع اضافی در مغز ( ادم مغزی). مایع اضافی باعث فشار بیش از حد به مغز شده و می تواند منجر به جابجایی بافت مغز از فضای معمول خود گردد. ادم مغزی می تواند مغز را از اکسیژن محروم نماید.
– خونریزی و اختلالات خونریزی. کبد نارسا قادر به ساختن کافی فاکتورهای انعقادی ( کمک کننده به لخته شدن خون ) نمی باشد. افراد مبتلا به نارسایی حاد کبد اغلب خونریزی از دستگاه گوارش دارند. ممکن است کنترل خونریزی در این افراد مشکل باشد.
– عفونت ها. بیمارانی که نارسایی حاد کبد دارند در معرض خطر بالایی از انواع عفونت ها می باشند، بخصوص عفونت های خونی، تنفسی و مجاری ادراری.
– نارسایی کلیوی. نارسایی کلیوی معمولاً بعد از نارسایی کبدی رخ می دهد، مخصوصاً در موارد استفاده بیش از حد استامینوفن که به کلیه و کبد همراه باهم آسیب می رساند.

آمادگی برای ویزیت پزشک

اگر پزشک احتمال نارسایی حاد کبدی در شما دهد، به منظور درمان به بیمارستان ارجاع داده می شوید. اغلب افراد مبتلا به این نارسایی تحت مراقبت های ویژه قرار می گیرند.
سوال هایی که پزشک از شما می پرسد
دکتر معالج برای یافتن دلیل نارسایی حاد کبد از شما یا اعضای خانواده تان سوال هایی خواهد پرسید. این سوال ها می توانند شامل موارد زیر شوند:
– علائم تان از چه موقعی شروع شد؟
– از چه داروهایی استفاده می کنید؟
– از چه داروهای بدون نسخه ای استفاده می کنید؟
– چه مکمل های گیاهی می خورید؟
– آیا از مواد مخدر استفاده می کنید؟
– آیا تا به حال هپاتیت داشته اید؟
– آیا سابقه افسردگی یا خودکشی داشته اید؟
– چه مقدار مشروب می نوشید؟
– آیا به تازگی از داروهای جدیدی استفاده می کنید؟
– آیا استامینوفن می خورید؟ به چه مقدار؟
– آیا سابقه بیماری کبدی خانوادگی دارید؟
سوال هایی که شما می توانید از پزشک بپرسید
اگر نارسایی حاد کبدی در شما تشخیص داده شد، بهتر است سوال های زیر را از پزشک معالج خود بپرسید:
– به چه دلیلی مبتلا به نارسایی حاد کبد شدم؟
– آیا قابل درمان است؟
– چه درمان هایی وجود دارند؟
– احتمال دارد به پیوند کبد نیاز پیدا کنم؟
– آیا این بیمارستان به بخش پیوند کبد مجهز می باشد؟
– آیا نیاز است به بیمارستان دیگری جهت انجام پیوند کبد مراجعه نمایم؟

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

نارسایی حاد کبدی حتی در افراد سالم نیز به سرعت پیشرفت کرده و می تواند کشنده باشد. اگر فردی سریعاً پوست و یا چشمانش زرد رنگ شود؛ نسبت به لمس قسمت بالایی شکم حساس باشد؛ و یا هرگونه تغییرات غیر معمولی در حالت روانی، شخصیتی یا رفتاری اش رخ دهد باید سریعاً به پزشک مراجعه نماید.

آزمایش های تشخیصی

آزمایش ها و روش های مورد استفاده برای تشخیص نارسایی حاد کبدی عبارتند از:
– آزمایش خون. آزمایش خون جهت بررسی عملکرد کبد می تواند آزمایش زمان پروترومبین (مشخص کننده اینکه چقدر طول می کشد تا خون تان لخته شود) نیز در برگیرد. در شرایط نارسایی حاد کبد، خون با سرعت نرمال نمی تواند لخته شود.
– تصویر برداری. ممکن است پزشک تصویر برداری هایی اعم از سونوگرافی برای ارزیابی کبد تجویز نماید. تصویر برداری ها آسیب کبدی را مشخص کرده و به پزشک جهت یافتن علت مشکل کبدی کمک می کند.
– بررسی بافت کبد. امکان دارد دکتر معالج بخش کوچکی از بافت کبد را بردارد ( بیوپسی کبد). آزمایش بافت کبد پزشک را برای درک دلیل نارسایی آن راهنمایی می نماید.
از آنجایی که بیماران مبتلا به نارسایی حاد کبد در معرض خطر بالای خونریزی طی بیوپسی هستند، ممکن است پزشک بیوپسی ترانس جوگولار از کبد را انجام دهد. در این روش از طریق یک برش کوچک در سمت راست گردن تان، پزشک یک لوله نازک (کاتتر) را وارد ورید بزرگ گردن، قلب و ورید کبد می نماید. پزشک سوزن کوچکی را وارد کاتتر کرده و بوسیله آن از کبد نمونه برداری می کند.

درمان دارویی

افراد مبتلا به نارسایی حاد کبدی اغلب در بخش مراقبت های ویژه بیمارستان درمان می شوند. پزشک تلاش می نماید تا آسیب کبدی را درمان کند، امّا در بسیاری از موارد، درمان دربرگیرنده کنترل عوارض و زمان دادن به کبد جهت بهبود می باشد.
درمان های نارسایی حاد کبدی
درمان های نارسایی حاد کبدی شامل موارد زیر می شوند:
– داروهایی جهت کنترل مسمومیت. نارسایی حاد کبد ناشی از مصرف زیاد استامینوفن یا قارچ سمی با داروهای کنترل کننده اثرات سم درمان شده و ممکن است بتواند آسیب کبدی را نیز کاهش دهد.
– پیوند کبد. زمانی که نارسایی حاد کبدی قابل درمان نباشد، تنها گزینه پیوند باقی می ماند. طی پیوند کبد، جراح کبد آسیب دیده را خارج کرده و آن را با یک کبد سالم جایگزین می نماید.
درمان عوارض
پزشک برای کنترل علائم و نشانه هایی که در حال حاضر دارید و جهت جلوگیری از عوارض نارسایی حاد کبدی اقداماتی انجام می دهد. این مراقبت ها عبارتند از:
– تسکین فشار ناشی از مایع اضافی در مغز. ادم مغزی ناشی از نارسایی حاد کبدی فشار مغز را افزایش می دهد. داروها منجر به کاهش تجمع مایع در مغز می شوند.
– غربالگری برای عفونت. تیم پزشکی شما به صورت دوره ای نمونه هایی از خون و ادرارتان را جهت یافتن عفونت آزمایش می کنند. اگر دکتر معالج احتمال عفونت در شما دهد، داروهایی برای درمان عفونت تجویز خواهد کرد.
– پیشگیری از خونریزی شدید. پزشک می تواند داروهایی جهت کاهش خطر خونریزی تجویز کند. اگر شما خون زیادی از دست دهید، پزشک بدنبال منبع خونریزی می گردد و ممکن است به شما خون تزریق نماید.

پیشگیری

کاهش خطر ابتلا به نارسایی حاد کبدی با مراقبت از کبد میسر است.
– دستورالعمل های مربوط به داروها را دنبال کنید. اگر استامینوفن یا داروی دیگری مصرف می کنید، توصیه های لازم جهت دوز مناسب را مطالعه کرده و از آن تخطی نکنید.
– پزشک را از تمامی داروهای مصرفی تان مطع نمایید. حتی داروهای بدون نسخه و مکمل های گیاهی می توانند با داروهای تجویزی شما مداخله کنند.
– در حد تعادل الکل بنوشید. مقدار الکل خود را به کمتر از یک نوشیدنی در روز برای خانم ها در همه ی سنین و مردان مسن تر از ۶۵ سال و کمتر از دو نوشیدنی برای مردان جوان تر محدود کنید.
– از رفتارهای پرخطر پرهیز کنید. درصورتیکه از مواد مخدر تزریقی استفاده می کنید، حتماً به کمک نیاز دارید. از سوزن های مشترک استفاده نکنید. اگر قصد خالکوبی دارید، حتماً به مراکز مطمئن و بهداشتی مراجعه نمایید. سیگار نکشید.
– واکسن بزنید. اگر در معرض ابتلا به هپاتیت هستید، اگر به هرنوع ویروسی از هپاتیت آلوده شده اید یا بیماری مزمن کبدی دارید، درمورد دریافت واکسن هپاتیت B با پزشک خود مشورت نمایید. واکسن هپاتیت A نیز موجود می باشد.
– از تماس با خون یا مایعات بدن سایر افراد پرهیز کنید. سوزن هایی که به درستی تمیز نشده باشند و با خون و مایعات بدن در تماس بوده اند، می توانند ویروس هپاتیت را انتقال دهند. استفاده مشترک از تیغ یا مسواک ممکن است عفونت را گسترش دهد.
– قارچ های سمی نخورید. تشخیص قارچ سمی از خوراکی مشکل می باشد.
– از تمیز کننده ها با دقت استفاده نمایید. در هنگام استعمال این تمیز کننده ها اطمینان حاصل نمایید که اتاق تان تهویه مناسب دارد یا حتماً ماسک داشته باشید. در زمان استفاده از حشره کش ها، قارچ کش ها، رنگ و سایر مواد شیمیایی سمی نیز احتیاط کنید.
– مراقب پوست تان باشید. هنگام استفاده از حشره کش ها و دیگر مواد شیمیایی سمی، پوست خود را با دستکش، لباس های آستین بلند، کلاه و ماسک بپوشانید.
– وزن مناسب داشته باشید. چاقی منجر به بیماری کبد چرب غیر الکلی می شودکه ممکن است کبد چرب، هپاتیت و سیروز را به همراه داشته باشد.