دنیای اطلاعات: شاعر (اسم فاعل و از مشتقات شعر) یا چامهسرا، به کسی گفته میشود که قدرت سرودن اشعار و به نظم کشیدن مطالب را بر مبنای فنون ادبی داشته باشد.
تعریف شعر و شاعر در علم منطق
مقصود از شعر در علم منطق، سخنی است که به نوعی از قضایای مخیلات تشکیل شده باشد، و به منظور تاثیر گذاری بر دیگران از طریق عاطفه و تحریک احساسات، ادا شود. هدف شاعر این است که در پرتو خیال پردازی و صورتگری لفظی، مخاطب خود را تحت تاثیر عاطفی قرار دهد و مطابق میل گوینده شعر، پذیرای خواستههای خود گرداند. از آنجا که بیان کردن قضایای مخیّله همراه با وزن و قافیه، بهتر در روحیه مخاطبان تاثیر میگذارد و احساسات و عواطف آنان را تحریک مینماید، بنا بر این بسیاری از دانشمندان علم منطق، وزن و قافیه را هم به عنوان عوامل اساسی و موثر در تدوین شعر، قلمداد نمودهاند و مراعات آن را به شاعران توصیه کردهاند. همچنین، هرچه واژههای به کار رفته در یک شعر، زیبا تر باشد، و استعارهها و مجازها و تشبیهها و کنایههای موجود در آن خیال انگیزتر باشد، و شکل و صورت آن هم موزون تر و منسجم تر باشد، شعر مذکور مؤثّر تر خواهد بود. نقش عروض در شعر فارسی غیر قابل انکار است که خود مکمل و ارتقادهنده زیبائی شعر فارسی است .وزنها در شعر فارسی مانند موسیقی روان و سیال هستند : مفاعیلن مفاعیلن مفاعیل یا مستفعلن مستفعلن مستفعلات یا فاعلاتن فاعلاتن فاعلات و …..
نقش چامهسرایان (شاعران) در تاریخ
بسیاری از شاعران و سرایندگان در طول تاریخ، نقش مهم و کلیدی را در تحریک احساسات و عواطف فرمانروایان و عموم مردم در راستای خواستههای خود ایفا کردهاند. به عنوان نمونه، شعر معروف رودکی را مثال میآوریم که باعث شد پادشاه معاصرش، برای سفر به سوی بخارا مصمّم گردد :
ای بخارا شاد باش و شاد زی
شاه زی تو میهمان آید همی
شاه سرو است و بخارا بوستان
سرو سوی بوستان آید همی
شاه ماه است و بخارا آسمان
ماه سوی آسمان آید همی
همچنین، سرودن شعرهای حماسی توسط برخی از شاعران در میدانهای نبرد، چه بسا لشکری شکست خورده و فراری را مجدّدا منسجم ساخته و با دمیدن روح امید از طریق تحریک عاطفه و احساسات سربازان و فرماندهان، دو باره آن لشکر را به صحنه جنگ باز گردانده و پیروزیها آفریدهاست، مثل برخی از شعرهای حماسی فردوسی :
چو فردا بر آید بلند آفتاب
من و گرز و میدان و افراسیاب
سبکهای شعر
هر شاعر در معمول سبک ویژهای در شعرگفتن دارد. معروفترین انواع سرودن شعر در نزد شاعران فارسی زبان عبارتند از شعر کلاسیک فارسی و شعر نو.