دنیای اطلاعات: شیردهی به مادر از مهم‌ترین مواردی است که به حفظ سلامت کودک و مادر می انجامد. گاهی مقدار شیر مادر به اندازه‌ای نیست که بتواند شیر بدهد. راههای طبیعی و خانگی برای افزایش شیر مادر وجود دارد که در این مطلب به آنها پرداخته‌شده‌است.
یکی از معضلاتی که مادران تازه زایمان کرده دارند، عدم شیر کافی است. راههای متفاوتی برای افزایش شیر مادر وجود دارد؛ اما سریع ترین راه برای افزایش شیر مادر چیست؟ اگر شما هم به دنبال راههای مناسب افزایش شیر مادر هستید، مطالب زیر را مطالعه کنید.
اگر می خواهید درباره شیردهی فرزند خود سوالاتی بپرسید یا روشهای مناسب شیردادن و افزایش شیردهی را بهتر بیاموزید، می توانید از دکتر مامایی کمک بگیرید.
معرفی چند روش سریع برای افزایش شیر مادر
احتمالا شما هم مانند بسیاری دیگر از مادران نگران این هستید که شیر کافی برای نوزاد خود نداشته‌باشید. اگر به‌دنبال راهکارهای افزایش شیر مادر هستید و می خواهید از طریق روشهای طبیعی و سالم این کار را انجام‌دهید، در این مطلب همراه ما باشید. در ادامه توضیح می دهیم سریعترین راه برای افزایش شیر مادر چیست؟ چه غذاهایی شیر را افزایش می دهند؟ در روزهای اول زایمان چگونه می توان شیر را افزایش‌داد؟ چه چیزی برای افزایش شیر مادر خوب است؟
راهکارهای عمومی برای افزایش شیر مادر
آرامش روحی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار در کیفیت و شبیه به مواد افزایش دهنده شیر مادر است. استرس، علاوه بر کم‌کردن میزان شیر، کیفیت آن را نیز دچار تغییراتی خواهدکرد که می تواند باعث کاهش تمایل نوزاد به مکیدن پستان شود که این مسئله، خود دور باطلی را به وجود می آورد و به کاهش بیشتر شیر منجر خواهدشد.
به تغذیه مادران در دوران شیردهی توجه کافی داشته‌باشید. متاسفانه بسیاری از مادران جوان، به جای آنکه به فکر سلامت خود و نوزاد دلبندشان باشند؛ به دنبال به‌دست‌آوردن تناسب‌اندام از دست‌رفته هستند و در دوران شیردهی اقدام به گرفتن رژیم می کنند که کاری است بسیار ناپسند و غیرعملی. این کار می تواند علاوه بر محرومیت نوزاد از شیر با کیفیت و کافی، عوارض ناگواری از جمله ریزش موی شدید مادر را به دنبال داشته‌باشد و این در‌حالی است که خود شیردهی، یکی از مهم‌ترین عوامل بازگشت وزن مادر به حالت سابق است.
قبل از ورود به بحث اصلی، باید به این نکته توجه داشت که غذاهایی که در هر زن شیرده باعث افزایش شیر می شوند؛ ممکن است با زنان دیگر کمی متفاوت باشد؛ به نحوی که دارو یا غذایی که در یک نفر باعث افزایش فراوان شیر می شود؛ ممکن است در دیگری اثر چندانی نداشته‌باشد. آنچه در پی می آید، دستوراتی است نسبتا عمومی که در اکثر موارد، مفید واقع می شود.
استرس، علاوه بر کم کردن میزان شیر، کیفیت آن را نیز دچار تغییراتی خواهدکرد که می تواند باعث کاهش تمایل نوزاد به مکیدن پستان شود که این مسئله، خود دور باطلی را به وجود می آورد و به کاهش بیشتر شیر منجر خواهدشد.
۱- مکیدن سینه توسط نوزاد
چه چیزی باعث افزایش شیر مادر می شود؟ یکی از پاسخ‌ها بسیار ساده و منطقی است. مکیدن سینه از سوی کودک، مهم‌ترین عامل تحریکی ترشح شیر است. بنابراین از کارهایی که تمایل او به پستان مادر را کم می کنند، خودداری کنید. شیر در صورتی تولید می شود که کودک شیر بخورد و میزان شیری که کودک می خورد به بدن مادر می فهماند که باید چه مقدار شیر تولید‌کرد. اگر کودک کمتر شیر بخورد، بدن مادر هم شیر کمتری تولید خواهدکرد.
۲- عدم فعالیت های ورزشی
اگرچه ورزش منظم و در حد متعادل در زنانی که قبل از بارداری از نظر جسمانی متناسب بوده‌اند، مانعی برای شیردهی نیست. اما پس از فعالیت بدنی شدید مادر شیرده، به علت ورود اسید لاکتیک به شیر، ممکن است طعم تلخی در شیر ایجاد شود و شیرخوار از خوردن شیر امتناع کند. ضمن توصیه به خودداری از هرگونه فعالیت سنگین (به‌ویژه در روزهای نخست پس از زایمان)، در این مواقع لازم است مادر قبل از شیر دادن، سینه خود را بشوید و اگر هنوز کودک مایل به شیر خوردن نیست مقدار کمی از شیر خود را قبل از تغذیه شیرخوار بدوشد و دور بریزد.
۳- محدود کردن مصرف برخی مواد غذایی
مصرف نوشابه‌های کافئین‌دار اعم از چای، قهوه و کوکاکولا ممکن است سبب تحریک‌پذیری، بی‌اشتهایی و کم‌خوابی شیرخوار شود.
مصرف برخی غذاها مانند سیر، انواع کلم، پیاز، مارچوبه، تربچه و یا غذاهای پر ادویه و پر چاشنی ممکن است روی طعم شیر اثر بگذارد و تغییر ناگهانی طعم شیر سبب تمایل نداشتن شیرخوار به شیر خوردن می گردد. بهتر است مادران از مصرف این مواد خودداری کرده یا مصرف آن را محدود کنند.
4- کاهش مصرف شیرخشک
هر شیشه شیر خشک، آب، آب میوه و هرگونه خوراکی جز شیر که به کودک می دهید؛ به همان اندازه از شدت و مدت مکیدن سینه از سوی شیرخوار کم می شود و این باعث می شود که بدن مادر شیر کمتری تولید کند. بنابراین سعی کنید تا ۴-۶ ماهگی، غذایی غیر از شیر به فرزند خود نخورانید.
- تغذیه با شیشه: برای کودک، مکیدن شیر از شیشه راحت از مکیدن شیر از سینه مادر است،؛ بنابراین تغذیه کودک با شیشه باعث می شود که کودک سینه را به خوبی نگیرد و ترجیح دهد که برای راحتی بیشتر با شیشه تغذیه کند.
- پستانک: مکیدن پستانک باعث می شود کودک با نحوه شیر خوردن از سینه مادر مشکل پیدا کند و همچنین مقدار زمانی که کودک با سینه مادر ارتباط برقرار می کند کمتر شده، در نتیجه میزان شیر کاهش می یابد.
۵- افزایش تعداد دفعات شیردهی
در چند هفته اول، برخی کودکان غالبا می خوابند و خیلی کم تقاضای شیر می کنند. اما شما در هر صورت ۲ ساعت یکبار در روز و هر ۴ ساعت در شب به کودک شیر دهید تا میزان شیرتان کم نشود.
نباید طبق زمانبندی خاصی به کودک شیر داد. اگر هر وقت که کودک احساس گرسنگی بکند، به او شیر دهید، شیرتان افزایش پیدا می کند. اما زمانبندی مشخص برای شیردهی به تولید و ازدیاد شیر لطمه وارد می کند. زمانبندی برای شیردهی، چنانکه در بند قبل گفتیم، تنها در چند هفته اول و آن هم برای کودکانی که زیاد می خوابند باید اجرا شود.
۶- عدم قطع شیردهی
قطع شیردهی به هر دلیل که باشد (حتی به صورت موقت و کوتاه مدت) به تولید شیر و میزان آن آسیب می رساند. همچنین، باعث می شود که چربی موجود در شیر (که موجب وزن گرفتن کودک و پر انرژی ماندن او در بین فواصل شیردهی می شود) به او نرسد.
در چند هفته اول، برخی کودکان غالبا می خوابند و خیلی کم تقاضای شیر می کنند. اما شما در هر صورت ۲ ساعت یکبار در روز و هر ۴ ساعت در شب به کودک شیر دهید تا میزان شیرتان کم نشود.
۷- تناوب در مکیدن پستان ها
اگر تمایل دارید که شیر شما افزایش یابد، بگذارید کودک در هر وعده، از یک سینه به طور کامل تغذیه کند و سپس سینه دیگر را به او بدهید.
۸- داشتن استراحت کافی
خستگی مادر از شایع‌ترین علل کاهش تولید شیر خصوصا در ۴ تا ۶ ماه اول شیردهی می باشد. مادر شیرده را باید تشویق کرد تا در طول روز به اندازه کافی استراحت کند. حجم کارهای خود را کاهش دهد و از اطرافیان در کارهای خود کمک بگیرد. حمایت همسر در این زمینه از اهمیت زیادی برخوردار است. مهم‌ترین توصیه در این بخش به مادران شیرده آن است که عصرها، ۲ ساعت استراحت کنند تا شیر به اندازه کافی ساخته‌شود.
راه هایی برای افزایش شیر مادر در طب سنتی
راههای افزایش شیر مادر بسیار است. یکی از سوالات مادران این است که برای افزایش شیر مادر چه غذاهایی بخوریم. در طب سنتی برای افزایش شیر مادر توصیه‌های زیادی وجود دارد که برخی از آنها عبار‌ت‌اند از:
- گندم را بو دهید و با کنجد و خشخاش و نبات مخلوط کرده، آسیاب کنید و میل کنید.
- خوردن سیراب گوسفند، همراه با آب آن؛ همه روزه عصرها.
- خوردن کاهو با سرکه شیره. (۱/۲ پیمانه سرکه خانگی با ۵ پیمانه شیره انگور مخلوط کرده و به مدت ۵ دقیقه حرارت می دهیم، مقداری از آن را با آب مخلوط کرده و میل کنید.)
- رازیانه یکی از بهترین داروها برای افزایش شیر مادر است. رازیانه علاوه‌بر ایجاد تعادل هورمونی در مادر، محرک بسیار خوبی برای ترشح شیر است، اما می تواند خونریزی دوره نفاس را تشدید کند؛ بنابراین شروع مصرف آن باید پس از این دوره باشد.
- جوانه گندم منبع سرشار ویتامین E است و در ایجاد تعادل هورمونی و افزایش شیر مادر، یک داروی فوق العاده است. روزی یکی، دو قاشق مرباخوری از پودر خشک شده یا ۵، ۶ قاشق غذاخوری جوانه گندم تازه را به هر نحو که دوست دارید؛ میل کنید.
- مصرف زیره به خصوص زیره سبز. تخم شاهتره، گلپر، بالنگو، زنیان، تخم ریحان: برخی دیگر از داروهایی که باعث افزایش شیر می شوند؛ می توانید این داروها را به دلخواه انتخاب کرده با نبات مخلوط و آسیاب کرده و میل کنید.
- مغزهای خام؛ به خصوص پسته، بادام و فندق.
- شیرگاو تازه و محلی همراه با عسل، خرما یا شیره (به شرط عدم حساسیت نوزاد)
- آب میوه‌های طبیعی که در منزل
- تهیه‌شده و با عسل شیرین شده‌باشد. (در مجموع در دوران شیردهی بهتر است کمی مصرف خوراکی‌های آبکی افزایش یابد.)
نحوه مصرف سیاه دانه برای افزایش شیر
برای مصرف سیاهدانه می توانید از روغن آن و ترکیب آن با عسل و چند برگ نعنا، استفاده کنید. این ترکیب می تواند به افزایش شیر کمک کند. اما نباید در مصرف هیچ دارویی زیاده روی کنید.
سیاهدانه؛ ۱۰۰ گرم سیاهدانه را آسیاب کرده و بلافاصله با یک شیشه بزرگ عسل مخلوط کنید و روزی ۳ قاشق چایخوری میل کنید.
غذاهای افزایش دهنده شیر مادر
برای تولید شیر بیشتر نیازی به خوردن غذاهای خاصی ندارید. فقط یک رژیم غذایی متعادل داشته باشید که شامل انواع سبزیجات، میوه‌ها، غلات، پروتئین و کمی چربی باشد. برخی تحقیقات نشان می دهند که سیر، پیاز و نعناع طعم شیر مادر را متفاوت می کنند، بنابراین ممکن است کودک شما بیشتر شیر بخورد و به نوبه خود، شیر بیشتری تولید کنید. اگر کودک شما بعد از خوردن کلم بروکلی، کلم یا لوبیا دچار فتخ شده‌است، از مصرف آن غذاها خودداری کنید.
کدام غذاها باعث افزایش شیر مادر می شود؟
طبق تحقیقات بنیاد تغذیه با شیر مادر در کانادا برخی غذاها و گیاهان می توانند تاثیر مثبتی در افزایش شیر مادر داشته‌باشند. یکی از بهترین گیاهانی که در کمتر از ۷ روز تاثیر خود را نشان می دهد، شنبلیله است. اما به جز شنبلیله چه غذایی باعث افزایش شیر مادر می شود؟ غذاهایی که باعث افزایش شیر مادر می شوند عبارتند از:
- سیر
- زنجبیل
- ماهی به خصوص ماهی قزل آلا
- غذاهای غنی از پروتئین مانند مرغ و تخم‌مرغ
- زغال اخته
- کدوحلوایی
- یونجه
- جو دو سر
- هویج
- کدوحلوایی
- برگ ریحان و شوید
- مارچوبه
- اسفناج و برگ چغندر
- دانه رازیانه، شنبلیله و زیره
- نخود
- برنج قهوه‌ای
- کنجد
- زردآلو
- شیر
- انواع آب میوه
- بادام
- سیب‌زمینی.
برای افزایش شیر مادر باید مواد غذایی زیر در رژیم غذایی گنجانده شوند. البته دقت داشته‌باشید که در مصرف هیچ نوع ماده غذایی زیاده‌روی نکنید.
میوه های افزایش دهنده شیر مادر
حتما از خود می پرسید که کدام مواد غذایی و به خصوص میوه‌ها، شیر مادر را افزایش می دهند؟ در ادامه به برخی از این میوه‌ها اشاره کرده‌ایم:
- پاپایا
- آووکادو
- توت فرنگی
- موز
- بلوبری
- هندوانه
- انبه
خوشبختانه میوه‌های افزایش‌دهنده‌ی شیر مادر به قدری خوشمزه و متنوع هستند که مادر با علاقه برای افزیش شیر خود آنها را می خورد!
درمان خانگی افزایش شیر مادر: برای افزایش شیر مادر چه بخوریم؟
تغذیه با شیر مادر اهمیت زیادی داشته و به همی ن دلیل هفته‌ای را به نام هفته جهانی شیر مادر در نظر گرفته‌اند. هدف از آن بالابردن اطلاعات در مورد اهمیت شیردهی است. برخی از اقدامات باعث افزایش شیر مادر می شوند. مدت‌زمان تاثیر این روش‌ها بستگی به این دارد که در ابتدا شیر شما چه مقدار بوده است. اقدامات زیر معمولا ظرف چند روز تاثیر خود را نشان می دهند. طبق verywellfamily این موارد عبارتند از؛
- بین شیردهی پمپاژ و گرم‌کردن سینه‌ها به افزایش شیر کمک می کنند.
- از کوکی‌های شیردهی که حاوی جو کامل، جوانه گندم و بذر کتان هستند، استفاده کنید.
- غذاها و مکمل‌هایی که شیر را افزایش می دهند، استفاده کنید.
- مقدار مصرف آب را افزایش دهید.
علاوه‌بر نکات ذکرشده و تغییراتی که در رژیم غذایی خود ایجاد می کنید، می توانید هر چند روز یک بار نیز مواد غذایی زیر را در برنامه غذایی خود قرار دهید.
- خوراک کله پاچه به خصوص پاچه گوسفند.
- مصرف انواع آش و شوربا که در آنها انواع بلغور، زیاد بکار رفته باشد و به‌ویژه خوردن حلیم.
- مصرف مالت جو، سوپ جو، دلستر جو.
- آب عسل: در یک لیوان آب، یک تا یک و نیم قاشق غذاخوری عسل را حل کرده کمی آب لیمو ترش تازه (و نه آبلیمو) به آن اضافه کرده و روزی دو سه لیوان، خنک و جرعه جرعه میل کنید. این نوشیدنی معجزه گر، علاوه بر رفع مشکلاتی از جمله کم خونی، تاثیر مناسبی در افزایش شیر خواهد داشت.
- شیر بادام: یک مکمل خوب برای افزایش شیر است. ۱۰ عدد مغز بادام خام پوست کنده را با یک لیوان آب و ۳ قاشق غذاخوری عسل، ۵ دقیقه در مخلوط کن، مخلوط کنید تا معجون یکنواختی به وجود آید و خنک بنوشید.
1- چه چیزی شیر مادر را زیاد می کند؟ معجون افزایش شیر مادر
موارد زیر می توانند مانند معجون افزایش شیر مادر عمل کنند؛
- آب: در حالت عادی توصیه می شود روزی حداقل ۸ لیوان آب بخورید. اما در زمان شیردهی بدن مادر نیاز بیشتری به آب پیدا می کند. در زمان شیردهی تلاش کنید حداقل روزانه ۱۳ لیوان آب یا حدودا ۳ لیتر آب مصرف کنید.
- دمنوشهای گیاهی: دمنوشهای گیاهی می توانند تسکین دهنده و خوشمزه باشند. باید بدانید که چه گیاهانی در چای شما وجود دارد، زیرا برخی از گیاهان دارویی برای کاهش شیر در هنگام از شیر گرفتن نوزاد استفاده می شوند (مانند نعناع فلفلی و بادرنجبویه)، و برخی دیگر مانند کاوا-کاوا و جینسنگ می توانند برای مادر و نوزاد مضر باشند.
- شیر بادم: برخی از نوزادان به لبنیاتی که مادر می خورد واکنش بدی نشان می دهند. شیر بادم می تواند جایگزین خوبی برای شیر در دوران شیردهی باشد.
2- نشاسته برای افزایش شیر مادر: تقویت شیر مادر برای وزن گیری نوزاد
نشاسته همان کربوهیدرات است. در ادامه به ارتباط مصرف کربوهیدرات و شیر مادر می پردازیم؛
سطح انرژی و هورمون‌های مادر در زمان شیردهی در حالت نوسانی است. مصرف کافی کربوهیدرات به بدن شما کمک می کند تا انرژی بیشتری داشته باشید.
مادر در زمان شیردهی حداقل ۲۱۰ گرم کربوهیدرات یا ۶۰٪ بیشتر از زمان بارداری بصورت روزانه نیاز دارد.
مطمئن باشید که رژیم غذایی مادر در زمان بارداری حاوی کربوهیدرات‌های سالم باشد.
می توانید از انواع میوه (مانند موز)، غلات کامل (مانند برنج قهوه‌ای)، سبزیجات (مانند سیب زمینی)، ماکارونی و محصولات لبنی (مانند ماست یونانی) استفاده‌کنید.
از مصرف کربوهیدرات‌های سفید (مانند برنج سفید) خودداری کنید و تلاش کنید که از مواد غذایی با کربوهیدرات‌های سالم استفاده‌کنید.
3- فرنی برای افزایش شیر مادر: معجزه افزایش شیر مادر
فرنی بدلیل داشتن کربوهیدرات‌های سالم و مغذی منبع غذایی خوبی برای مادران شیرده به‌حساب می آید. فرنی را می توانید با آرد برنج یا نشاسته درست کنید. ۲ قاشق غذا خوری آرد برنج یا نشاسته را در آب یا شیر مخلوط کنید و مقداری نبات یا شکر به آن اضافه کنید و روی حرارت مناسب قراردهید تا قوام بیاید. فرنی را می توانید به عنوان صبحانه یا عصرانه استفاده کنید.
4- چهار مغز برای افزایش شیر مادر (برای افزایش شیر مادر چی خوبه؟)
آجیل سرشار از چربی‌های سالم و آنتی اکسیدان‌ها است و می تواند شیر شما را تقویت کند. گردو، بادام، بادام هندی و پسته انتخاب‌های عالی‌ای هستند.
اگر مقدار شیر شما کم است، آجیل خام یا بوداده را میل کنید. می توانید انواع آجیل را به کوکی‌ها، اسموتی‌ها و سالاد اضافه کنید یا بین وعده‌های غذایی از آنها لذت ببرید.
5- شیر گاو برای افزایش شیر مادر
برای اکثر مادران، نوشیدن شیر گاو هیچ مشکلی برای نوزادان آنها ایجاد نمی کند. در‌حالی‌که کودک نمی تواند به شیر مادرش حساسیت داشته‌باشد، گاهی اوقات می تواند به پروتئین‌های موجود در رژیم غذایی مادر واکنش نشان‌دهد. یکی از رایج‌ترین پروتئین‌هایی که نوزادان می توانند به آن واکنش نشان‌دهند، پروتئین موجود در شیر گاو است.
بنابراین، در حالی که اکثر نوزادان هنگام نوشیدن شیر گاو هیچ مشکل یا واکنشی ندارند، نوزادان کمی هستند که واکنش نشان‌می دهند. فقط در این موارد است که مادر باید از نوشیدن شیر گاو و سایر محصولات لبنی خودداری کند. نوزادانی که به پروتئین‌های موجود در رژیم غذایی مادرشان واکنش نشان‌می دهند، به‌طور کلی علائم زیر را نشان‌می دهند؛
- اگزما
- مخاط یا خون در مدفوع
- گیجی بیش از حد (معمولاً علاوه‌بر یک یا هر دو علامت فوق)
این علائم معمولاً ظرف چند روز پس از حذف غذای مزاحم توسط مادر، کاهش می یابند یا کاملاً ناپدید می شوند، اگرچه به خاطر داشته‌باشید که ممکن است دو هفته کامل طول بکشد تا لبنیات به طور کامل از سیستم شما خارج‌شود.
دلایل دیگری نیز می تواند برای این علائم وجود داشته‌باشد، بنابراین اگر متوجه هر یک از این علائم در کودک خود شدید، بهتر است او را توسط پزشک معاینه کنید تا دلایل دیگر را رد کند.
افزایش شیر مادر برای نوزاد پسر
اینکه نوزاد شما پسر باشد یا دختر، چندان تاثیری در تولید شیر ندارد. اما به طور کلی می توان نکات زیر را مد نظر داشت؛
- مطمئن شوید که موقعیت شیردهی و کودک درست است.
- به کودک اجازه دهید در هر بار شیر خوردن پستان شما را تخلیه کند. (به ساعت نگاه نکنید! بگذارید نوزاد تصمیم بگیرد که چه زمانی وعده غذایی‌اش تمام است)
- به نوزاد خود مرتب شیر بدهید. (هر ۲ تا ۳ ساعت در ماه‌های اول)
- بر روی شکم نخوابید. قرار دادن وزن زیاد بر روی سینه در شب می تواند تولید شیر را کند کند.
- از مصرف مکمل با شیر خشک خودداری کنید، مگر اینکه پزشک شما افزایش وزن را برای کودک شما ضروری بداند و استفاده از پستانک را محدود کنید.
- اگر خیلی خسته نیستید، جلسات پمپاژ بین شیردهی را در نظر بگیرید، که می تواند به زیاد شدن شیر مادر کمک کند
- از تکنیک پمپاژ قدرتی استفاده کنید. به مدت ۱ ساعت در روز پمپاژ را قطع و وصل کنید. مثلاً ۲۰ دقیقه پمپاژ کنید، سپس ۱۰ دقیقه استراحت دهید، سپس ۱۰ دقیقه پمپاژ کنید، سپس ۱۰ دقیقه استراحت دهید و به همین ترتیب تکرار کنید. مشاهده نتایج ممکن است تا چند هفته طول بکشد.
- استراحت کنید و خوب تغذیه کنید. یک مادر خسته و کم تغذیه دستگاه شیر کارآمدی نیست.
- به مقدار زیاد آب بخورید.
افزایش شیر مادر برای نوزاد دختر
نکاتی که برای افزایش شیر مادر برای نوزاد پسر به کار برده‌شده‌اند، می توانند در افزایش شیر مادر برای نوزاد دختر هم همان اثر را داشته‌باشند.
افزایش شیر مادر در ماه نهم بارداری
در انتهای بارداری و نزدیک به زایمان، باید مراقب باشید که هر چیزی را برای بیشتر کردن حجم شیر مادر نخورید. زیرا ممکن است بر روی انقباضات رحمی تاثیر بگذارد. در چنین مواردی ممکن است که مصرف دارو یا مواد غذایی برای افزایش شیر مادر زایمان را تحریک کند و فرد با دردهای زایمانی به بیمارستان مراجعه کند. مثلا یکی از سبزیجاتی که می تواند باعث زیاد شدن شیر مادر شود، شنبلیله است. خوردن این سبزی در روزهای اخر زایمان، می تواند بر روی انقباضات رحمی تاثیر بگذارد.
راه های افزایش شیر مادر در روزهای اول زایمان
مهم‌ترین اقدام در شروع شیردهی پس از دوره بارداری این است که شیردادن به نوزاد را سریع شروع کنید. شیردهی در یک ساعت اول پس از زایمان در تولید شیر کافی در درازمدت نقش پررنگی دارد. رنگ شیر اولیه کمی فرق داشته و به آن آغوز می گویند. این شیر غنی از آنتی‌بادی‌ها و اجزای ایمنی است. به همین دلیل نوزاد باید آن را بخورد.
بعد از یک ساعت اول شما باید در چند روز اول ۸ تا ۱۲ بار به نوزاد شیر بدهید. در روزهای اول هر چه شیر بیشتر تخلیه شود، بدن شیر بیشتری تولید می کند. نوشیدن مقدار زیاد آب را نیز فراموش نکنید. هیدراته ماندن در دوران شیردهی بسیار مهم است.
سریعترین راه برای افزایش شیر مادر (برای زیاد شدن شیر مادر چه کنیم؟)
موثرترین راه برای زیاد شدن شیر مادر، بیشتر شیردادن است. بطور مرتب شیر موجود در پستان‌ها را تخلیه کنید. بهتر است بعد از هر بار شیردهی شیر باقی‌مانده در سینه‌های مادر را تخلیه‌کنید.
راههای تخلیه شیر؛
- بعد از شیردهی کودک، آروغ کودک را بگیرید. اینکار باعث می شود جا برای شیر بیشتر در کودک باز شود.
- چند شب در هفته نوزاد را در تخت خود بگذارید و بطور مرتب در شب به نوزاد شیر بدهید.
- میان‌وعده‌های غذایی نوزاد، پمپاژ کنید.
- هنگامی که نوزاد در حال شیرخوردن است، از سینه دیگر نیز شیر بگیرید.
برای اکثر مادران، نوشیدن شیر گاو هیچ مشکلی برای نوزادان آنها ایجاد نمی کند. در‌حالی‌که کودک نمی تواند به شیر مادرش حساسیت داشته‌باشد، گاهی اوقات می تواند به پروتئین‌های موجود در رژیم غذایی مادر واکنش نشان‌دهد. یکی از رایج‌ترین پروتئین‌هایی که نوزادان می توانند به آن واکنش نشان‌دهند، پروتئین موجود در شیر گاو است.
بهترین دارو برای افزایش شیر مادر: چه چیزی باعث افزایش شیر مادر می شود؟
گاهی ممکن است پزشک برای افزایش شیر مادر داروهایی را تجویز کند. این داروها سطح پرولاکتین را افزایش می دهند. پرولاکتین هورمون مسئول تولید شیر است. این داروها عوارض داشته و نباید بدون مشورت با پزشک مصرف شوند. دو مورد از رایج‌ترین داروهایی که برای افزایش تولید شیر تجویز می شوند عبارتند از:
- دومپریدون: این دارو نیز برای درمان مشکلات معده کاربرد دارد. اما برای تحریک تولید شیر هم تجویز می شود.
- متوکلوپرامید
۱- قرص متوکلوپرامید برای افزایش شیر مادر
متوکلوپرامید با مخالفت با آزادسازی دوپامین در سیستم عصبی مرکزی، شیردهی را تقویت می کند، در‌نتیجه سطح پرولاکتین را افزایش می دهد و در نتیجه باعث القا یا زیاد شدن شیر مادر می شود.
این دارو برای درمان مشکلات معده مانند رفلاکس معده، تهوع و استفراغ تجویز می شود. اما برای القای شیردهی و افزایش تولید شیر هم کاربرد دارد. تا زمانی‌که دارو را مصرف می کنید، شیر افزایش پیدا می کند.
2- قرص افزایش شیر مادر
علاوه بر داروهای ذکر شده ممکن است پزشک قرص دیگری تجویز کند. آرام‌بخش‌هایی مانند کلرپرومازین و هالوپریدول همچنین داروی فشارخون متیل دوپا از دیگر داروهایی هستند که سطح پرولاکتین را افزایش می دهند. البته عوارض این نوع قرص‌ها زیاد بوده و پزشک ترجیح می دهد از روشهای طبیعی برای افزایش شیر مادر استفاده‌کند.
3- قطره افزایش شیر مادر
گاهی برای افزایش شیر مادر از قطره‌ای به نام قطره شیرافزا استفاده می شود. این قطره حاوی چند نوع گیاه بوده و مانند داروهای شیمیایی عوارض ندارد. در این قطره از عصاره رازیانه، زیره سبز، شنبلیله و عصاره شوید استفاده شده‌است. حدود ۲۰ قطره داخل آب سرد ریخته و روزی سه بار میل کنید.
علت کم شدن شیر مادر چیست؟ (علت کم و یا بی کیفیت بودن شیر مادر)
طبق مواردی که در healthline گفته‌شده‌است، مصرف الکل و سیگار می تواند تاثیر بسیار منفی در تولید شیر داشته‌باشد. علاوه بر این مواد مضر، باید از بستن سوتین‌های تنگ هم خودداری کنید. برخی از داروهای تجویزی یا بدون نسخه نیز می توانند شیر را خشک کنند. به همین دلیل باید از عوارض داروهایی که مصرف می کنید، مطلع شوید.
خوردن قرص‌های ضدبارداری به‌ویژه در شش هفته اول پس از زایمان تاثیر زیادی روی کاهش تولید شیر دارد. به‌خصوص داروهای حاوی استروژن در شیردهی بیشتری مشکل را ایجاد می کنند.
زمان از شیر گرفتن کودک پیشنهاد می شود که تعداد دفعات شیردهی روزانه کاهش پیدا کند. این کار به‌مرور تولید شیر را کاهش می دهد. به همین دلیل در سنین شیردهی باید تا جای ممکن تعداد دفعات شیردهی افزایش پیدا کند تا کودک دچار مشکل کمبود شیر نشود.
از کجا بفهمیم که شیر مادر کافی است؟
علائمی وجود دارند که به مادر کمک می کنند بفهمد که به اندازه‌ی کافی شیر دارد و فرزندش می تواند با مقدار کافی شیر رشد کند. برخی از این علائم شامل موارد زیر هستند؛
- فرزند شما ۸ تا ۱۶ بار در روز که به طور متوسط ۲ تا ۳ بار در یک ۲۴ ساعت است درخواست شیر می کند و این مقدار شیر خوردن باید به او احساس سیری و اغنا بدهد. اگر فرزند شما همچنان بی‌تابی می کند علائم سیری را در او مشاهده نمی کنید، باید برای بیشتر کردن شیر خود اقدامات لازم را انجام دهید. اما یکی از اصلی‌ترین روش‌هایی که می توان برای تشخیص کافی بودن شیر مادر به کار برد این است که فرزند شما به اندازه‌ی کافی شیر بخورد.
- معمولا فرزند شما ۶ بار در روز خود را خیس می کند و حداقل یک بار در هر ۲۴ ساعت دفع مدفوع دارد. این مسئله به او کمک می کند تا بدن سالمی داشته‌باشد.
- هنگامی که فرزندتان شیر می خورد، مکیدن او را به خوبی احساس می کنید. صدای قلپ قلپ نوشیدن شیر از دهان کودک نشان‌دهنده‌ی این است که فرزند شما به اندازه‌ی کافی شیر می خورد و شیر شما کافی است. از طرفی لپ‌های فرزندتان پر و خالی می شود و می توانید در دهان شیرخوار این را به خوبی احساس کنید که با هر بار مک زدن، مقدار قابل توجهی شیر می خورد.
- هنگامی که فرزند شما به خوبی شیر می خورد و شما به اندازه‌ی کافی شیر دارید، سینه‌های شما نرم‌تر به نظر می رسند و همین نشان‌دهنده‌ی این است که به اندازه‌ی کافی شیر دارید.
- وقتی دلبند خود را به خانه‌ی بهداشت و یا نزد دکتر اطفال می برید، او را وزن می کند تا از میزان رشد کودک شما آگاه شود. توجه داشته‌باشید که یکی از اصلی‌ترین نشانه‌های شیر کافی مادر این است که بچه وزن‌گیری خوبی داشته‌باشد و رشد او مختلف نشود. بعد از تولد وزن نوزاد کاهش پیدا می کند اما با یک شیردهی خوب و موثر، بعد از ۱۰ روز نوزاد به وزن اولیه‌ٰی خود باز می گردد که نشان‌دهنده‌ی شیر کافی مادر است.
سؤالات متداول شما درباره زیاد شدن شیر مادر
در این بخش از مطلب طبق روال همیشه به تعدادی از سؤالات شما در مورد زیاد شدن شیر مادر پاسخ می دهیم.
دلیل قطع شدن شیر مادر یا کم شدن آن چیست؟
دلایل زیادی وجود دارد که باعث کاهش شیر مادر می شوند. اصلی‌ترین علل آن عبارتند از:
- عوامل عاطفی: استرس، اضطراب و حتی خجالت روی تولید شیر تاثیر گذاشته و باعث کاهش شیر مادر می شود.
- شرایط پزشکی: برخی از بیماری‌ها مانند فشارخون بالا ناشی از بارداری، دیابت و سندروم تخمدان پلی‌کیستیک باعث کاهش شیر مادر می شوند.
- داروهای خاص: مصرف داروهایی که حاوی سودوافدرین هستند، مثل داروهای درمان سینوس و آلرژی و داروهای ضدبارداری هورمونی باعث کاهش شیر می شوند.
- سیگار و الکل: مصرف زیاد الکل و کشیدن سیگار تولید شیر را کم می کند.
- جراحی سینه: سابقه جراحی سینه به دلیل کوچک کردن آن، برداشتن کیست یا ماستکتومی به دلیل کاهش بافت غده‌ای در شیردهی مشکل ایجاد می کند.
چه چیزی باعث افزایش شیر مادر می شود؟
یکی از اقداماتی که شاید به آن توجه نمی شود، نحوه قرارگیری نوزاد برای خوردن شیر است. اگر وضعیت نوزاد در شرایط مناسبی نباشد، نوزاد نمی تواند شیر را به‌خوبی از سینه خارج کند. زمانی که نوزاد در وضعیت مناسب قرار می گیرد و راحت شیر می خورد، بدن تحریک شده و شیر بیشتری تولید می شود.
نوزاد باید حداقل ۱۰ دقیقه از هر سینه شیر بخورد. اگر حین خوردن شیر خوابید، او را بیدار کنید. هر چه نوزاد زمان طولانی‌تری شیر بخورد، تولید شیر بیشتر می شود.
سریع ترین راه برای افزایش شیر مادر چیست؟
یکی از سریعترین و طبیعی‌ترین راه‌ها برای افزایش شیر بالابردن تعداد دفعات شیردهی است. اگر در روزهای اول پس از زایمان نوزاد شیر کمی می خورد، برای تخلیه سینه‌ها صبر نکنید تا کامل پر شود. باید سینه را به طور مرتب خالی کنید. یکی از بهترین راه‌ها برای افزایش شیردهی ماساژ دادن سینه‌ها قبل از شیردهی یا قبل از تخلیه با پمپاژ است.
قبل از شیردادن به نوزاد سینه را ماساژ داده و پس از آن نیز پمپاژ کوتاهی انجام دهید. این کار باعث می شود، تولید شیر افزایش پیدا کند.
چای برای افزایش شیر مادر مفید است؟
نوشیدن چای برای هیدراته ماندن بدن مفید بوده و تولید شیر را افزایش می دهد. اگر به دنبال دم‌نوشی هستید که تاثیر زیادی در شیردهی داشته باشد، می توانید دمنوشهای زیر را تهیه کنید. به این دم‌نوش‌ها چای شیردهی گفته می شود.
- چای شنبلیله
- خار مریم
- چای رازیانه.
آیا ریحان برای افزایش شیر مادر خوب است؟
ریحان جز سبزیجاتی است که علاوه بر خاصیت ضد یبوست، ضدتشنج، درمان بی‌خوابی و رفع سردردهای میگرنی برای افزایش تولید شیر هم موثر است. سعی کنید در وعده‌های غذایی خود از آن استفاده کنید. البته در مصرف ریحان باید اعتدال را رعایت کرده و بیش از حد استفاده نکنید.
چه چیزهایی شیر مادر را زیاد می کند؟
آب، غلات مقوی، انواع آجیل، رازیانه، سیاه دانه، سیر و موارد دیگر
کدام دمنوش گیاهی برای افزایش شیر مادر مفید است؟
دمنوش برگ تمشک قرمز، دمنوش برگ گزنه، چای رویبوس، دمنوش گل بابونه، دمنوش برگ ریحان
دعای افزایش شیر مادر موثر است؟
ما ایرانی‌ها و مسلمانان جهان بر این اعتقاد هستیم که با دعا در درگاه حق به اکثر خواسته‌های خود در صورت اذن خداوند متعال خواهیم‌رسید. یکی از این اعتقادات، دعا برای افزایش شیر مادرانی است که از این لطف خداوند دریغ شده‌اند .در آیات قرآن به وضوح و در احادیث انواع دعاها برای نظر مجدد خداوند به این مادران ذکر شده‌است .
برای مثال، آیه ۱۵ سوره محمد برای افزایش شیر مادر می فرماید:
بسم الله الرحمن الرحیم
«مثل الجنة التی وعد المتقون فیها انهار من ماه غیر أسن وانهار من لبن لم یتغیر طعمه وَاَنْهَترٌ مِنْ خَمْر للشارِبِینَ و انهار من ماء غیر آسنٍ وانهار من عسل مصفّی و لهم فیها من کل الثمرات و مغفرة من ربهم لا حول ولا قوة الا بااللّٰه العلیً العظیم.»
از امام رضا (ع) نقل‌شده‌است: اگر شیر زنی کم بود اسم “الرقیب” را بر کاسه چینی نوشته و با آب نیسان که بر آن خوانده‌شود، بشوید سپس آن آب را بخورد. شیرش زیاد خواهدشد.
چه نوع دلستری باعث افزایش شیر مادر می شود؟
آیا دلستر شیر مادر را زیاد می کند؟ جالب است بدانید که مصرف دلستر در دوران شیردهی توصیه می شود. می گویند که مصرف این نوشیدنی می تواند تاثیر فوق‌العاده‌ای بر روی میزان شیر مادر و تولید آن بگذارد. هرچند که مصرف بیش از اندازه‌ی این نوشیدنی می تواند عوارضی هم داشته‌باشد. تولید ۸۰۰ میلی‌لیتر شیر در روز که به ۳۰۰ میلی‌گرم کلسیم نیاز دارد شوخی نیست. مادران ۵۰۰ کالری برای انجام این کار مصرف می کنند.
یکی از ضروریات برای این نیازها، دریافت آب است. گفته‌شده‌است که دلستر هم برای شیر مادر خواصی دارد که شامل موارد زیر هستند؛
- تحریک رشد سلول مغز کودک
- دفع رسوبات کلیه و پیشگیری از ایجاد سنگ کلیه
- ضدعفونی کردن روده‌ها
- بیشتر کردن شیر مادر
افزایش شیر مادر با ۵ گیاه دارویی! (مواد غذایی برای افزایش شیر مادر)
شاید شنیده‌باشید که برخی از گیاهان دارویی برای بهبود شیردهی مادر موثر هستند. هنگامی که مادر متوجه می شود که شیر او کافی نیست و باید میزان تولید شیر را برای سلامت فرزند خود افزایش دهد، می تواند از داروهای گیاهی زیر استفاده کند. این داروها یا خوراکی‌های گیاهی شامل موارد زیر هستند؛
- سیر
- زنجبیل
- شنبلیله
- رازیانه
- مخمر آبجو
برای مصرف این داروها باید با متخصص زنان مشورت کنید و در صورتیکه مشکلی برای شما ایجاد کند، از مصرف آنها خودداری کنید.
راههای افزایش شیر مادر بعد از سزارین چیست؟
تمامی روشهای فوق برای بهبود جریان شیر مادر و زیاد شدن شیر مادر کاربرد دارند. حتی اگر مادر زایمان سزارین کرده‌باشد.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
اگر دچار مشکل تولید شیر هستید و به دنبال راهکارهایی برای افزایش شیر مادر هستید، ابتدا از طریق درمان‌های خانگی و تغییر رژیم غذایی تلاش کنید تا این مشکل را برطرف کنید. در صورتی که شیر مادر با این روش‌ها افزایش پیدا نکرد، باید به متخصص زنان یا متخصص نوزادان و کودکان یا ماما مراجعه کنید.
