دنیای اطلاعات: فلورواوراسیل یک داروی ضد سرطان است که برای درمان سرطان کولون، رکتوم، پستان، معده و پانکراس به کار می رود. فلوروارواسیل یک آنتی متابولیت است و این کار را با ایجاد تداخل در تولید پروتئین های ضروری برای رشد سلولی و تولید مثل انجام می دهد.
موارد مصرف فلورواوراسیل
فلوئورواوراسیل در درمان کارسینوم کولورکتال، پستان، معده و لوزالمعده تجویز می شود. همچنین در درمان کارسینوم مثانه، پروستات، تخمدان، دهانه رحم، رحم، ریه و کبد، سر گردن، ترشحات ناشی ازتومور بدخیم در فضای جنب،صفاق و پردیکارد نیز مصرف شده است. فلوئورواوراسیل در درمان کراتوز چندگانه ناشی از نور خورشید و کارسینوم پوست به کار می رود. این دارو در درمان التهاب لب ناشی از نور خورشید، لکوپنی مخاطی، درماتیت ناشی از پرتو درمانی، بیماری بوئن و اریتروپلازی کوئیرات نیز مصرف شده است.
مقدار مصرف فلورواوراسیل
بزرگسالان
سرطان کولورکتال: (آدنوکارسینومای کولون و رکتوم) :
در ترکیب با لوکوورین یا در ترکیب با لوکوورین و اگزالی پلاتین یا ایرینوتکان: تزریق وریدی400 میلی گرم بر متر مربع سطح بدن در روز اول که با 2400 تا 3000 میلی گرم بر متر مربع سطح بدن طی 46 ساعت هر 2 هفته ادامه می یابد.
** در صورت تجویز به صورت ترکیب با لوکوورین : 500 میلی گرم بر متر مربع در روزهای 1، 8، 15، 22، 29 و 36 در طی دوره های 8 هفته ای ؛ اگر هیچ سمیتی مشاهده نگردد، ممکن است 3 میلی گرم بر کیلوگرم در روزهای 5، 7 و 9 تجویز شود. هیچ درمانی در روزهای 4، 6 یا 8 تجویز نمی شود؛ درمان در پایان روز 9، حتی بدون ظاهرشدن سمیت ، قطع شود.
سرطان پستان: (آدنوکارسینوم پستان) :
به عنوان بخشی از یک رژیم چند دارویی مبتنی بر سیکلوفسفامید: تزریق داخل وریدی 500 یا 600 میلی گرم بر متر مربع سطح بدن در روزهای 1 و 8 ، هر 28 روز برای 6 دوره
سرطان معده: (آدنوکارسینوم معده)
به عنوان یک جزء از یک رژیم شیمیایی چند دارویی حاوی پلاتین:تزریق داخل وریدی 200 تا 1000 میلی گرم بر متر مربع به صورت انفوزیون پیوسته حداقل 24 ساعته؛ فرکانس دوز در هر دوره و طول هر دوره بستگی به دوز فلواوراسیل و رژیم خاص تجویز شده دارد .
سرطان پانکراس: (آدنوکارسینوم پانکراس)
در ترکیب با لوکوورین یا به عنوان یک جزء از یک رژیم چند دارویی شیمی درمانی که شامل لوکوورین است: 400 میلی گرم بر متر مربع وریدی در روز اول و سپس ادامه با 2400 میلی گرم بر متر مربع داخل وریدی به صورت یک تزریق پیوسته بیش از 46 ساعت هر 2 هفته
اطفال
این دارو برای استفاده در کودکان توصیه نمی شود.
مکانیسم اثر فلورواوراسیل
آنتی متابولیت آنالوگ پیریمیدین
اختلال در سنتز DNA و RNA در فاز S توسط متابولیت ها:
- توقف رشد سلول (با قرارگیری F-UMP (متابولیت فعال) به جای اوراسیل موجود در RNA)
- مهار سنتز DNA (مهار تیمیدیلات سنتتاز و اتمام ذخایر تیمیدین تری فسفات (ترکیب ضروری برای سنتز DNA) توسط F-dUMP (متابولیت فعال))
فارماکودینامیک فلورواوراسیل
فلورواوراسیل یک آنتی متابولیت ضد سرطان است. آنتی متابولیت ها به شکل پورین یا پیریمیدین ظاهر می شوند تا بتوانند تبدیل به اجزاء ساختمانی DNAشوند. آنها با ممانعت از وارد شدن این ترکیبات به DNA در فاز “S” (از چرخه سلول) باعث توقف رشد طبیعی و تقسیم سلول می شوند .
فلورواوراسیل یک آنزیم را که نوکلئوتید سیتوزین را به مشتقات دئوکسی تبدیل می کند، بلوک می کند. علاوه بر این، سنتز DNA بیشتر مهار می شود زیرا فلورواوراسیل اتصال نوکلئوتید تیمیدین را به رشته DNA بلوک می کند.
فارماکوکینتیک فلورواوراسیل
شروع اثر : 2-7 روز اما ممکن است تا 12 هفته نیز طول بکشد .
جذب : 28 تا 100 درصد
اتصال به پروتئین : 8 تا 12 درصد
متابولیسم : کبدی. متابولیسم کاتابولیک فلورواوراسیل منجر به تولید محصولاتی مانند CO2، اوره و آلفا فلورو بتا آلانین که غیر فعال هستند، می شود .
مسیر دفع : 7 تا20 درصد دارو به صورت دست نخورده در ادرار طی6 ساعت دفع می شود. از این مقدار 90 درصد در اولین ساعت دفع می شود. درصد باقی مانده از دوز مصرفی متابولیزه می شود که عمدتا در کبد است.
نیمه عمر : 10 تا 20 دقیقه
توزیع : فلورواوراسیل در سراسر بدن توزیع می شود، از جمله بافت مغزی، CSF، مغز استخوان، مخاط روده و کبد.
عوارض جانبی فلورواوراسیل
این دارو همانند سایر داروهای شیمی‌درمانی دارای اثرات جانبی بسیاری مانند لنفوپنی، لکوپنی، ترومبوسیتوپنی، کم‌خونی التهاب مخاط، درماتیت و اسهال است.
هشدارها
1- شمارش افتراقی سلول های خونی (CBC with diff) و سطح پلاکت ها پیش از هر دوره شیمی درمانی (برای مثال در صورت تجویز هفتگی دارو، به صورت هفتگی پایش شود.) و در صورت نیاز بالینی ارزیابی شود.
2- INR و PT (در بیمارانی که در حال مصرف همزمان داروهای ضد انعقاد مشتق کومارین می باشند)، عمکرد کبدی و کلیوی پایش گردد.
3- بیمار از لحاظ بروز علایم سندرم دست و پا، سمیت قلبی، سمیت عصبی، التهاب دهان، اسهال، عفونت و انسفالوپاتی هایپرآمونمیک پایش شود و به بیمار گوشزد شود که علائمی از این قبیل (عفونت، مشکلات قلبی، اسهال شدید، گیجی، تغییر سطح هوشیاری، قرمزی و حساسیت کف دست و پا) را به سرعت گزارش کند.
4- در بیمارانی که سمیت یا واکنش زودرس حاد دارند، جهش های ژن دی هیدروپیریمیدین دهیدروژناز (DPD) بررسی شود.
5- لازم است که دیگر داروهای مصرفی بیمار بررسی شود تا در صورت نیاز، تنظیم دوز صورت گیرد یا از درمان جایگزین استفاده شود.
توصیه های دارویی فلورواوراسیل
- بیمار باید در شروع درمان در بیمارستان بستری شود.
- مقدار مصرف نگهدارنده دارو بر اساس نیاز های فردی هر بیمار و بر مبنای پاسخ های هماتولوژیک بیمار متناسب با مقدار مصرف قبلی تنظیم شود. مقدار مصرف بعدی دارو، تنها پس از بهبود عوارض سمی مقدار مصرف قبلی باید تجویز شود.
- اندازه گیری هماتوکریت یا هموگلوبین و شمارش لکوسیت و پلاکت در ابتدا و طول درمان لازم است.
- انفوزیون آهسته وریدی دارو ( 24-2 ساعت ) از سمیت دارو می کاهد، هر چند تزریق سریع داخل وریدی( 2-1 دقیقه ) دارو موثرتر است.
- قبل از مصرف کرم فلوئورواوراسیل بیوپسی در شروع و طول درمان برای تایید بهبود کارسینوم سطحی سلول های قاعده ای، توصیه می شود.
- در صورت بروز لکه های صورتی و نرم در محل مصرف کرم، مصرف دارو باید قطع شود.
- احتمال بروز واکنش حساسیت به نور طی درمان با کرم فلوئورواوراسیل و 2-1 ماه پس از خاتمه درمان وجود دارد، لذا از قرار گرفتن در مقابل نور خورشید خودداری شود.
منع مصرف فلورواوراسیل
مصرف این دارو در بارداری اکیدا ممنوع است و جزء داروهای گروه X طبقه بندی می شود و ممکن است باعث مرگ یا نقص عضو جنین گردد.
مصرف در بارداری
D (در این گروه از داروها، مطالعات و نتایج حاصل از آن بیانگر وجود خطر برای جنین انسان است. زمانی که استفاده از دارو برای زنان باردار اجتناب ناپذیر است و خطرات احتمالی پذیرفته شده است، پزشک دارو را تجویز می کند.)
